iStock
Borskanker: Een leser vertel hoe dit regtig voel en wat alles gebeur na diagnose versorg deur Salomé Delport. Foto: iStock/ klebercordeiro
'); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('dfp-300x250-1'); }); document.write(''); }'); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('dfp-300x250-6'); }); document.write(''); }
Geen vrou met borskanker is alleen nie want borskanker tref een uit elke agt vroue, volgens Amerikaanse syfers, of een uit elke 27 vroue volgens ons eie CANSA.
'); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('dfp-300x250-2'); }); document.write(''); }Maar dit maak nie veel saak wie jy glo nie. As jy met borskanker gediagnoseer word is statistieke die laaste ding waaroor jy jou bekommer.
Op ’n gewone Vrydagmiddag in Augustus verlede jaar het sy ’n vreemde sensasie in haar een bors gevoel, vertel Anita Nel (49), hoofdirekteur: Innovasie en Sake-ontwikkeling aan die Universiteit Stellenbosch. Die volgende vier maande het haar lewe vir altyd verander.
'); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('dfp-300x250-3'); }); document.write(''); }Hier is haar storie, in haar eie woorde.
Lees ook: Hoe herstel jy van trauma na borskanker?
Lees ook deel 2 en 3 van Anita se storie. Klik hier vir deel 2 en hier vir deel 3
Dit het alles begin op ’n heel normale Vrydagmiddag op 16 Augustus, toe my mallemeulerit deur die hel afgeskop het met die woorde wat geen vrou na ’n mammogram wil hoor nie.
Meer as ’n week later was die amptelike diagnose infiltrerende lobulêre karsinoom (ILK) – ’n vorm van borskanker. My gewone daaglikse lewe is byna oornag vervang deur ’n nuwe lewe wat ’n magdom onbekende mediese terme bevat en met onsekerheid – een van my vele nuwe uitdagings – gevul was.
Ek was een van die vroue wat blykbaar ’n D behaal het op die A-D-skaal van borsweefseldigtheid. Alhoewel mammogramme nie pynlik is nie – bloot ongemaklik – het ek hierdie ondersoeke vermy, aangesien dit altyd gepaardgegaan het met kommentaar oor my digte weefsel, en die mammogram was altyd gevolg deur twee sonars – een deur die radiografis en een deur die radioloog “om dubbel seker te maak”.
My laaste mammogram was drie jaar vantevore. Tydens daardie ondersoek is ’n klein en onbeduidende sist opgespoor. Ek het nie eers besef dat ek drie jaar laas vir ‘n ondersoek was nie. As ‘n senior bestuurder aan ‘n universiteit en ma van ’n gesin met ’n man (Paul) wat gereeld gereis het en twee hokkie-mal tienerdogters, Anja (15) en Emma (13), was my lewe besonder besig.
Toe ek egter een naweekoggend slegs vir ’n paar vlietende sekondes ’n vreemde sensasie in my regterbors ervaar het en my hand onwillekeurig opgaan om die plek aan te raak, het ek geweet dat dit nie normaal was nie, en ek het ’n afspraak gemaak vir ’n mammogram die volgende Vrydag.
Toe ek daardie Vrydagmiddag om 15:57 uit die eenheid stap, het die woord “biopsie” alles verander, en ek het geweet dat ek ’n naweek van angs en onsekerheid in die gesig staar. Ek kon nie my ginekoloog of my huisdokter in die hande kry nie. My huisdokter het egter ’n paar uur later teruggebel en die proses begin.
Lees ook: 4 dinge wat jy moet weet oor kankerdekking
Maandagoggend om 8:15 het sy my weer geskakel met die nuus dat sy ’n afspraak met ’n chirurg gemaak het vir ’n biopsie die volgende dag om 11:00.
My verhouding met die chirurg het nie goed begin nie. Hy het erg geïrriteerd voorgekom en het gesê dat hy baie pasiënte in my posisie het, en dat ek “normaal” met my lewe moes voortgaan terwyl ons die kwessie rustig en oor tyd benader. Hy het die biopsie eers die Donderdag onder sonarleiding uitgevoer en het die uitkoms met ons volgende afspraak die Maandag belowe.
Ek het dus nog ’n naweek van angs en onsekerheid voor my gehad. Beide my huisdokter en ginekoloog het egter heeltyd kontak met my gehou en Marie, my ginekoloog, het aangebied om die patoloë te skakel om die resultate vroeër te kry.
Lees ook: Hoe borskanker jou lewensuitkyk beïnvloed
Ek het die volgende dag (Vrydag, 23 Augustus) rondom middagete die oproep by die werk gekry.
Dit was Marie, my ginekoloog: ‘Dit is wat ons vermoed het.’
Sy het verduidelik dat die patologie uitslag dui op infiltrerende lobulêre karsinoom, wat ’n bietjie meer ingewikkeld en “slu” is as die veel meer algemene buiskarsinoom.
Sy het ook verduidelik dat hierdie borskanker hoogs behandelbaar is en ’n uitstekende oorlewingsyfer het, maar ek het gevoel asof iemand my in die maag geskop het.
Ek het kanker gehad.
Dit het so finaal geklink. So dreigend. So dodelik.
Ek het vir haar gesê dat ek nie eers weet watter vrae om te vra nie. Sy het aanbeveel dat ek nie Google nie en het aangebied dat ek haar enige tyd oor die naweek kon skakel as ek vrae het. In die volgende paar weke het sy baie naby aan die situasie gebly en ’n sterk steunpilaar vir my geword.
Lees ook: Madelein Rust – Boekuittreksel uit Kanker Schmanker
Na die oproep het ek na my kantoor teruggekeer en probeer om werk af te handel, waarna ek ’n e-pos aan my baas gestuur het en die situasie so kortliks moontlik probeer verduidelik het en belowe het om hom op hoogte te hou van verwikkelings met my borskanker.
Ek het teruggery huis toe en vir Paul gebel en die nuus met hom gedeel.
Ek het egter besef dat ek nie in so ’n geskokte toestand vir Anja en Emma, wat tuis sou wees, kon sien nie. Daarom het ek naby ’n klein dam in ons woonbuurt gaan parkeer en gewonder hoe ’n mens nuus soos hierdie met familie, vriende, kollegas en ander deel.
Die vraag “Waarom ek?” het by my opgekom, maar die antwoord was onmiddellik daar: ‘Waarom NIE ek nie?’
Ek het “infiltrerende lobulêre karsinoom” probeer Google maar toe die resultate op my selfoonskerm opkom het ek geweet dit was nie die tyd om dit te doen nie en ek het later vir Paul gevra om te Google en met my te deel wat hy gedink het ek moet weet.
Terwyl ek daar langs die dam sit en fokus het op die eende en ‘normale’ mense, het ’n groot rustigheid oor my gekom.
Die aand het ek en Paul die nuus met ons dogters gedeel, en ek het aan hulle verduidelik dat ek ’n kwaadaardige knop in my bors gehad het wat verwyder moes word. Anja het gevra of dit beteken dat ek borskanker het.
Hulle was albei baie emosioneel daaroor.
Ons het saamgestem dat daar moeilike tye vir ons voorgelê het en dat daar dae sou wees waar ek moontlik sou vergeet hoe mooi die lewe is, en dat dit hulle taak was om my dan te herinner aan die wonder van lewe. Paul het hulle ook verseker dat ons as ’n sterker gesin hieruit sou kom as selfs voordat dit met ons gebeur het.
Sondag het ons my ma en my skoonma, wat albei naby ons woon, besoek en die nuus oor my borskanker met hulle gedeel. Ek het begin verstaan hoekom ek so kalm gevoel het. As jy nuus soos hierdie met diegene naby jou deel, is hulle baie geskok, en hoewel jyself die een met die kanker is, is jy ook die een wat familie, vriende moet vertroos wanneer hulle die nuus ontvang.
Lees ook: Wat jy moet weet oor jou verhoudings en kanker
Op Maandag 26 Augustus het die chirurg die diagnose bevestig en ’n vlaag van verdere toetse het begin. Ek het ‘n onkoloog gekry en is ook direk na die patoloë vir bloedtoetse gestuur. Ek moes nog ’n afspraak maak met Radiologie vir ’n sonar van my buik en X-strale van my borskas om te bepaal of die kanker na ander organe versprei het.
Ek het die chirurg gevra of hy seker was dat daardie knop die enigste een was. Hy het gesê dat daar ‘n kans van 8-12% was dat die ander bors ook geraak sou wees, maar as ek wou, kon hy reël vir ‘n MR-skandering. MR-skanderings het egter ‘n ongelooflike hoë vals positiewe koers vir tekens van borskanker. Ek het dit van die hand gewys, maar bekommerd gebly. Die enigste rede waarom hierdie knop opgespoor was, was omdat dit reg aan die rand van my borsweefsel, onder my arm en naby die limfknope onder die vel was.
Gedurende die eerste drie weke het ek Radiologie ses keer besoek vir verskillende soorte skanderings en ’n biopsie en het ek probeer om dit alles met so min impak as moontlik op my werkskalender in te pas. Gedurende hierdie drie weke het ek ook vyf afsprake met die chirurg gehad by wie ek aanvanklik geen aanklank gevind het nie. Ek het egter besef dat hy ’n uitstekende chirurg was, blykbaar reg aan die voorpunt van tegnologie en metodologie.
Nogtans het ek gesukkel om ’n band met hom te vorm. Dit het gevoel of hy my vrae as onbenullig beskou het, nie regtig na my geluister het nie en my gedurig daaraan herinner het dat hy in beheer was van die besluitnemingsproses en dat daar baie pasiënte in dieselfde bootjie as ek was.
Hy het my ook nie deurgaans op die hoogte gehou van vordering nie, maar het belangrike inligting eers heelwat later met my gedeel, byvoorbeeld dat die sonar- en X-straalresultate getoon het dat die kanker nie na ander organe versprei het nie. Hierdie inligting het hy slegs ’n paar dae nadat die resultate alreeds beskikbaar was met my gedeel.
Beide my ginekoloog en huisdokter het my egter gedurig op die hoogte gehou soos hulle die toetsuitslae ontvang het (ek het seker gemaak dat dit altyd ook aan hulle gestuur word) en hulle het al my vrae oor borskanker beantwoord. Hulle was werklik ongelooflik gedurende hierdie proses.
Benewens Radiologie en die chirurg, was daar ook besoeke aan die patoloë, die onkoloog en die plastiese chirurg. Ek het baie goed met die onkoloog en ook die plastiese chirurg gekliek.
Lees ook: Wat om nie vir iemand met kanker te sê nie
Op Vrydag, 30 Augustus, word ek na Radiologie teruggeroep, oënskynlik op versoek van die chirurg vir ’n tomosintese waar hulle jou bors in die mammogrammasjien vasklem en die masjien dan vir 26 sekondes om jou bors beweeg, terwyl dit beelde uit verskillende hoeke van die weefsel neem. Dit word dan saamgestel as ‘n 3D-beeld van die borskanker wat aansienlik meer akkuraat is vir vroue met digte borsweefsel as ’n mammogram.
Die skandering het die oorspronklike knop gewys, maar het ook twee klein knoppies in die ander bors getoon. Hierdie ontdekking het alles verander.
Die probleem was egter dat die knoppies so klein was en op ongemaklike posisies geleë was, diep in die bors, naby die ribbes. Hierdie resultaat was op Maandag 2 September opgevolg met ’n MR-skandering. Ek moes 40 minute lank op my maag lê met my arms voor my uitgestrek in die gonsende masjien. Die MR-beelde het die twee nuwe knoppies bevestig.
Lees ook: Watter kankertoetse werk?
Die operasie om die eerste knop te verwyder was vir Woensdag 4 September beplan. Dit is egter die dag voor die tyd gekanselleer weens die nuus van die ekstra knoppies. ’n Biopsie vir hierdie twee nuwelinge is vir die Donderdagoggend beplan.
Dit was ’n frustrerende proses. Ek wou net die operasie agter die rug kry sodat ek kon begin met die herstelproses. Eers na die operasie sou hulle my behandelingsplan kon opstel en vasstel in watter stadium die borskanker was.
Ek het besef dat die feit dat daar nou drie knoppe was, ’n groot invloed gehad het op die proses sowel as my eie sienings oor die verloop van sake.
Toe daar net een knop was, het dit beteken dat slegs ‘n relatiewe klein stukkie van my borsweefsel, reg onder my arm, chirurgies verwyder kon word (lumpektomie). Selfs al was die nuwe knoppe nie kankeragtig nie, sou hulle die res van my lewe ’n bron van kommer oor borskanker wees as hulle in my liggaam sou bly.
Die eerste knop was waarskynlik die ‘klein sist’ wat drie jaar vantevore ontdek was. As ek bewus was van nog twee “onskuldige” knoppe in my liggaam, sou ek my heeltyd bekommer dat hulle kwaadaardig kon word.
Op daardie stadium het ek besef dat die enigste werklike opsie wat my vrese oor toekomstige borskanker sou besweer, ’n bilaterale mastektomie was met onmiddellike rekonstruksie tydens dieselfde operasie. Dit het beteken dat die uitkoms van die nuut geskeduleerde biopsie dus irrelevant was.
Lees ook: Borskanker sonder die knoppie – is dit gevaarliker?
Ek het die chirurg die Dinsdagmiddag geskakel en ‘n boodskap vir hom gelaat. Hy het my teruggeskakel en was weer eens kortaf oor my versoek vir ’n mastektomie en selfs effens geïrriteerd daaroor.
Ek het verduidelik dat ek altyd bekommerd sou bly, en hy het aangeneem dat ek besorg was oor die vertraging van die operasiedatum en my die versekering gegee het dat die gewas se groeispoed stadig genoeg was dat 2-6 weke ‘nie ’n verskil’ in my lewe sou maak nie.
Toe ek weer oor my bekommernisse probeer praat, het hy verduidelik dat die biopsies presies daarop gemik was om alle onsekerheid en kommer uit die weg te ruim. Hy het my weer versoek om ‘normaal’ met my lewe voort te gaan, terwyl hy hierdie proses bestuur het, en hy my weer kalmeermiddels aangebied.
Lees ook: Mastektomie se silwer randjie
Ek en my chirurg was glad nie belyn nie, en die antwoord vir my was beslis nie ’n kalmeermiddel nie, maar eerlike antwoorde op my vrae oor my borskanker. Dus het ek die volgende oggend ’n e-pos aan die chirurg geskryf met my uitgangspunte. Ek het my aannames en die vrae wat ek gehad het, genommer.
Soos hy, is ek ’n analitiese persoon en het ek ook in ’n wetenskaplike omgewing gewerk. Dit was dus normaal dat ek vrae en selfs opinies oor hierdie proses sou hê. ‘Normaal’ in ons onderskeie lewens het heeltemal verskillende betekenisse gehad – in sy lewe was dit ‘normaal’ vir pasiënte om kanker te hê. In my lewe was my ‘nuwe normaal’ dat ek borskanker het.
Aangesien ek die kanker in mý liggaam gehad het, het my ervaring van die proses heeltemal van syne verskil.
Hy was die hele dag in die teater, maar het my die aand ná 19:00 terug gebel en dadelik erken dat my vrae geldig was en voorgestel dat ons ‘n tree terugneem. Hy het om verskoning gevra dat hy my verkeerd verstaan het en dat hy nie regtig na my kommer geluister het nie.
Hy het lyn vir lyn deur my e-posboodskap begin werk, die verskillende opsies bespreek en my vrae beantwoord.
Vir die eerste keer het ek gevoel dat ek die nodige vertroue in hom het wat krities belangrik was in ’n situasie soos waarin ek my bevind het. Die telefoonoproep het alles verander en het my geweldige gemoedsrus gegee. Ek was so dankbaar dat hy my teruggebel het en tyd geneem het om my vrae met my deur te werk. Ek het geweet dat hy ’n hoogs gerespekteerde en briljante chirurg was, maar hierdie oproep het die kommunikasiekanaal geopen en ek het uiteindelik deel van die besluitnemingsproses gevoel en asof my stem ook saak gemaak het.
Ons was dit eens dat die situasie waarskynlik besig was om af te stuur op ’n bilaterale mastektomie met onmiddellike rekonstruksie. Hy het verduidelik dat daar weekliks op Donderdae ’n vergadering van ‘n aantal chirurge, onkoloë en radioloë was om ‘uitdagende gevalle’ te bespreek, en dat hy dit nie op Donderdag kon bywoon nie, maar dat hy my ‘geval’ vir bespreking deurgestuur het. Dit sou plaasvind net voor die tweede biopsie wat vir daardie oggend om 08:00 geskeduleer was.
Lees ook: Dr Judey Pretorius gesels oor hoe sy vroue met ’n mastektomie kan help
Teen daardie tyd was ek gewoond daaraan dat Mediclinic nie ’n gerekende modehuis was nie, en moes ek weer die volgende oggend in ’n nog eens heeltemal onmodieuse en oorgroot pienk jurkie (‘oop kant na voor’) aantree vir die biopsie. Ek sou sweerlik internasionaal op Gucci se swartlys geplaas word as ek in die openbaar herken sou word in daardie kledingstuk.
Terwyl ek sit en wag het dat die prosedure moes begin, is ek ingelig dat die groep spesialiste my ‘geval’ bespreek het. Hulle het saam besluit dat die kanse op ’n suksesvolle diagnose na ’n biopsie van die twee nuwe knoppies baie laag was, en daarom was dit nie sinvol om met die biopsie voort te gaan nie.
Ek het later die middag weer ’n afspraak met die chirurg gehad en hy het bevestig dat die groep spesialiste eenparig saamgestem het dat ’n bilaterale mastektomie die beste opsie vir my was.
Ek moes weer wag om te hoor omtrent rekonstruksie na die mastektomie. Die plastiese chirurg was eers op 20 September beskikbaar vir chirurgie – wat nog twee weke later was, en ek sou hom eers toe kon ontmoet.
Sommige mense het my gewaarsku dat ’n besoek aan die plastiese chirurg ’n ongemaklike ervaring sou wees. Ek het egter nie gedink dat dit so erg sou wees nie – my borste was immers al deur soveel naalde en is deur etlike skanderings vanuit alle hoeke en so baie hande het al aan hulle gewerk.
Ek was so verkeerd!
Hierdie keer is ek gevra om “alles bo jou broek uit te trek, maar nie die jurkie aan te trek nie.” Die plastiese chirurg het my teen die muur laat staan en ’n posisie voor my ingeneem met gevoude arms. Eers het hy my reguit in die oë gekyk en toe sy blik laat sak.
En gestaar. Uit alle hoeke. En gestaar. En kommentaar gelewer en my eie borste met my bespreek – vorm, grootte, áls. Hy het selfs aan my uitgewys dat Moeder Natuur my nie van twee ewe groot borste voorsien het nie, maar dat die een effens groter was as die ander een. Maar dit kon glo reggestel word.
Toe het hy begin meet. Eers met ’n maatband en toe met ’n skuifliniaal.
Terwyl ek daar gestaan het, ontbloot soos ’n Picasso-model, het sy ontvangsdame ingestap en sy varsgemaakte koppie koffie op die tafel langs my neergesit … en ook gestaar.
Toe kom sy kamera uit. O, aarde! Ek het gedurende daardie uur baie geleer oor prosteses, my eie borste en die operasie wat wag.
’n Mens moet ’n goeie sin vir humor hê om deur dit alles te kom!
Alhoewel borskanker ’n vreesaanjaende en ongelooflik negatiewe ervaring is, wat jou gedagtes dikwels meer beskadig as jou liggaam, het dit ook ’n magdom positiewe dinge in my lewe gebring. ’n Groot positief was om die oorweldigende vriendelikheid van mense te ervaar.
Ek was so dankbaar vir elkeen wat my ’n drukkie gegee het. En vir al die vele vriendelike boodskappe – dikwels van ’n baie persoonlike aard, en stories waarvan min ander mense geweet het wat met my gedeel is. Ek was oorbluf deur al die kreatiewe aanbiedinge van hulp.
O, en die baie en pragtige blomme – meer as waarvoor ek vase gehad het! Ook die wonderlike en duidelik spesiaal gekose geskenke, en die sorgsame woorde, gebede, telefoonoproepe, aanmoediging …
My kollegas het links en regs balle gevang het en my vergaderings, voorleggings en projekte oorgeneem. My baas was net so wonderlik hieroor en het my veel meer akkommodeer en ondersteun het as wat ek ooit sou kon vra.
Die vriendelikheid van selfs volslae vreemdelinge het soveel vir my beteken, soos die personeel by Radiologie wat uit hul pad gegaan het om my te help om probleme met my mediese fonds uit te werk.
Maryke, ons au pair van die afgelope 11 jaar en wat absoluut deel van ons gesin was, het ’n nog sterker steunpilaar geword. Vir die eerste keer het ek ook beter verstaan wat Estoline, ons skoonmaakster, ervaar het toe sy twee jaar tevore met tongkanker gediagnoseer is, en ons net ’n klein deel van haar stryd teen hierdie gevreesde siekte kon deel.
Dit het my laat besef hoeveel mense regtig vir mekaar omgee en watter absolute seën hulle in my lewe was!
Ek het besluit om baie openlik oor my ervaring van borskanker te wees, want ek wou geen ongemak of onsekerheid daaroor hê nie. Ek het openhartige e-posse aan my naaste spanlede geskryf oor wat met my gebeur, aangesien my borskanker ’n direkte impak op hul werk gehad het. Ek wou die onsekerheid vir hulle so ver as moontlik verwyder.
Dit was moeilik om die nuus buite my familie en kollegas wat direk hierdeur geraak is, te breek, want ek was bang dat dit dramaties en aandagsoekend sou voorkom. Ek wou ook nie ’n ‘jammer-partytjie’ hê nie.
Ek het Whatsapp-uitsaaigroepe geskep om vordering aan vriende, familie en kollegas te kommunikeer, in ’n forum waar hulle nie mekaar se antwoorde kon sien nie. Dit het ’n rukkie geduur voordat ek onemosionele boodskappe hieroor op Facebook kon plaas, omdat meer mense my gevra het om hulle op hoogte te hou.
Dit was vir my belangrik om die inligting oor my borskanker te beheer om gerugte en spekulasie daaroor te bekamp. Die meeste mense het baie empaties en ondersteunend opgetree oor die nuus dat ek borskanker het, en net enkeles het dit met ’n sensasionele ondertoon met ander gedeel.
Ons is baie meer kwetsbaar as wat ons graag wil weet. Die wete dat jy borskanker het, is baie neerdrukkend en daar was tye wat ek ongelooflik bang was. Ek het ure in die badkamer gehuil waar niemand dit sou agterkom nie, en probeer om myself daarna so sterk en in beheer te laat voorkom, wetende dat ek aaklig lyk. Ek het ook besef hoe belangrik dit was om ’n sin vir humor te behou en ’n paar dinge tussen al hierdie gebeure te vind om oor te lag en grappies te maak. En die belangrikste was dat ek positief moes bly oor die proses. Dit was een helse reis.
Ek het baie geleer. Ek het geleer om te aanvaar dat daar baie dinge was waaroor ek geen beheer gehad het nie, maar wat groot beheer oor my gehad het.
Ek het steeds voluit voortgegaan met my werk terwyl ek gewag het op die operasie, wat die volgende mylpaal in die proses was. In die twee onstuimige weke wat ek op die operasie gewag het, het ek genoeg tyd gehad om reëlings by die werk uit te sorteer.
Een daarvan was om met groot moeite ons IT-afdeling te oortuig om my persoonlike assistent toegang tot my e-pos te gee. Een oggend, nadat ek twee vroeë vergaderings op pad werk toe moes bywoon, het ek in die verkeer gesit en vinnig na my e-pos op my selfoon gekyk. Ek was bly om ’n e-pos van die plastiese chirurg te sien waarin hy my mediese fonds toestemming gevra het vir die komende operasie. Aangeheg aan sy epos was ’n motivering, toetsuitslae ens. Ek merk toe die klomp jpeg-dokumente wat aan sy e-pos aangeheg was, en maak een oop terwyl die verkeerslig nog rooi was.
Skok en afgryse!
Hy het ongeveer 6 foto’s van my naakte bolyf ingesluit as deel van die vooraf magtigingsversoek! Die e-pos was ’n uur tevore gestuur en ek het onthou dat my persoonlike assistent, Daniell, toegang tot al my inkomende e-pos gehad het!
In my haas om die epos te verwyder, het my selfoon besluit om nie saam te speel nie. Teen daardie tyd het die verkeerslig groen geword en motors het agter my getoeter, maar my aandag was slegs daarop gerig om daardie e-pos te verwyder!
Twintig minute later, toe ek by die kantoor instap, het Daniell ongestoord met haar werk voortgegaan sonder om eers op te kyk. Soos sy doen. Ja, ek weet nog steeds nie …
Later dieselfde dag het die chirurg sy motivering aan my gestuur en versoek dat ek dit persoonlik aan die mediese fonds moes voorlê. Ek het die fonds gebel om die voorafmagtiging te reël. Die jong man van die inbelsentrum het na my versoek geluister en bevestig dat ek reeds vooraf toestemming vir die operasie gehad het. Ek het aan hom verduidelik dat die voorafmagtiging op hul stelsel slegs toegestaan is vir die rekonstruktiewe werk en nie vir die bilaterale mastektomie-prosedure nie, en dat ek belangstel om laasgenoemde te reël.
Hy was ‘n paar sekondes stil voordat hy gesê het: “Ja, ek sien hier dat ons net die motiveringsdokumente… Hmmm … ETCETERAA … van die plastiese chirurg ontvang het.”
As berge my net kon bedek …
’n Mens raak ’n objek in hierdie proses en soms kan dit ’n baie groot verleentheid wees … tensy jy kan lag.
Die dag voor die operasie het ek antibakteriese skropseep van die hospitaal ontvang om myself van kop tot tone te was. Ek beveel wel aan dat ’n mens daarna ten minste opknapper vir jou hare gebruik. Skropseep is nou nie Timotei nie …
Ek moes ook die finale besoek aan Radiologie bring, waar ’n isotoop op vier plekke in elke bors ingespuit is en ’n PET-skandering gedoen is om die dreineringsroete van die isotope te bepaal ten einde die brandwag- en echelonlimfnodusse te identifiseer wat deur die kanker beïnvloed kon word.
Die volgende dag, tydens die operasie, sou die chirurg ook ‘n blou kleurstof inspuit en ’n apparaat sowel as die beelde wat deur die PET-skandeerder gemaak is, gebruik om vas te stel watter nodusse hy moes verwyder.
En so het die Vrydag van die operasie aangebreek. Die plastiese chirurg het ’n dik swart permanente merker saamgebring om my borste te “merk” voor die operasie (jy weet, ‘sny al met die stippellyn’-styl).
Ek het na die operasie wakker geword in die intensiewe sorgeenheid, wat nie volgens die oorspronklike plan was nie, maar my natuurlike lae bloeddruk het deur die vloer geval en vir my ’n ekstra nag in die hospitaal verdien.
Paul was in die hospitaal gedurende die hele operasie van vier-en -’n-half-uur en was langs my toe ek die teater verlaat het en het by my gebly het totdat ek na die intensiewe sorgeenheid verskuif is. Hy het die aand vir Anja en Emma gebring om my te besoek, maar ek onthou baie min daarvan.
Ek het deurmekaar en slaperig gevoel en toe die vriendelike vrou van Reach for Recovery, ’n organisasie wat mense met borskanker ondersteun, my die volgende oggend in die ICU besoek en kon skaars my oë oophou. Sy het ’n sak vol inligtingstukke vir my gelos wat ek eers oopgemaak het toe ek by die huis was. Ek het haar later gebel om verskoning te vra dat ek nie kon wakker bly nie.
Dit het gevoel asof ek ’n hele dag uit my lewe verloor het toe ek teruggeskuif is na ’n normale saal. Ek kon vir langer as 48 uur nie beweeg nie, want ek was gekoppel aan suurstof, ’n kateter, twee dreineringspype wat soos tuinslange uit my sye gekom het, ’n pynbeheertoestel en ’n drup.
Nadat die kateter verwyder is, het dit gevoel asof ek ’n belangrike mylpaal bereik – ek was weer mobiel! Besoeke van die bed na die badkamer was fantastiese prestasies.
Die wonde was hanteerbaar, maar die dreineringspype was onophoudelik pynlik. Niemand het my gewaarsku dat my bo-arms gedurigdeur sou voel asof daar lawa oor hulle spoel nie. Dit was bloot ’n baie algemene nagevolg van die skade aan die senuwees en was eintlik ’n teken dat die senuwees begin herstel.
Ek is toegerus met kompressiesokkies met oop tone (net om dit ekstra lelik te laat lyk), met die standaard Mediclinic-blou jurkie (‘bum flasher’) en het twee linne-sakkies gekry wat soos ’n handsak oor elke skouer hang om die dreineringstoestelle in te dra. En voeg by hierdie prentjie ongewaste hare, en geen grimering nie en alle waardigheid is by die deur uit. Mmmm … ’n gesig wat Anna Wintour reguit na die intensiewe sorgeenheid sou stuur. Maar ek het regtig briljante mediese sorg ontvang.
Dinge het geleidelik verbeter en ek is op Dinsdag 24 September, Erfenisdag, ontslaan. Die vier minute se ry van die hospitaal na ons huis was egter ’n spesiale soort hel. Elke klein, normaalweg onopmerklike bultjie in die pad het my deur die dak van pyn gestuur.
Tuis was dit heerlik om my eie slaapklere te dra. Anja en Emma het die eerste nag hul matrasse na ons kamer gesleep om by ons te slaap. Dit was baie spesiaal.
Anja het gehelp om my hare te was toe ek by die huis kom, en dit was so ’n geweldige en waardige verligting om weer skoon te voel! Dit was klein dingetjies soos hierdie wat enorm geword het op die lys van dinge waarvoor ek dankbaar was. Emma het my vermaak wanneer sy kon.
Paul was net verstommend. Nie alleen het hy daarin geslaag om die dreinerings-reservoirs twee keer per dag skoon te maak en rekord te hou van die dreineringsvolumes nie, maar hy het my ook tien dae lank met bloedverdunners ingespuit en seker gemaak dat ek al my medikasie op die regte tyd neem (antibiotika, anti-inflammatoriese middels, pyntablette). Hy het ook my wonde versorg en dit alles op so ’n vriendelike en sorgsame manier gedoen.
Die fokus van aandag is byna altyd op die pasiënt met borskanker, maar ek het weer eens besef dat die helde dikwels langs die pasiënt staan. Dit het alles gebeur te midde van geweldige werk-stres en ‘n groot werklas vir Paul, maar dit het nooit sy ondersteuning en omgee vir my beïnvloed nie.
Op Donderdag 26 September het ek my eerste afspraak na die operasie gehad met die plastiese chirurg, wat die wondbedekkings verwyder en waterdigte materiaal oor die wonde geplaas het, sodat ek weer kon stort. Dit was ’n verligting om agter te kom dat hy tevrede was met sy eie handewerk toe hy die gaas verwyder het.
Hy het genoem dat hy na twee maande moontlik geringe ingrypings soos vetinplanting sou voorstel as dit “nodig sou wees”.
Ek het ook twee spesiale bras ná die operasie gekry met die etikette aan die buitekant. Weereens, vervaardig met die oog op funksionaliteit en beslis nie om mee te ding met die nuutste items in die Victoria’s Secret-reeks nie …
My ginekoloog het die patoloë op Vrydag 27 September gebel en ‘n voorlopige resultaat van hulle ontvang: die kanker het na net een limfnodus versprei. Wat ’n wonderlike verligting!
Op Maandag 30 September het ek my eerste na-operasie afspraak met die chirurg gehad. Hy het verduidelik dat die kanker as fase 2 geklassifiseer is, en dat die onkoloog besluit het dat ek nie chemoterapie sou kry nie, maar dat ek slegs 15 sessies bestraling oor ’n tydperk van drie weke sou kry in die omgewing waar die kanker versprei het, gekombineer met medikasie vir sewe jaar.
Die pad vorentoe was nog lank, maar ek was ongelooflik verlig om te wees waar ek op daardie stadium was.
Klik hier om deel 2 van Anita se verhaal oor haar pad met kanker te lees
En hier om deel 3 van Anita se verhaal oor haar pad met kanker te lees
Dit bevat bio-aktiewe rooibos-antioksidante en alles van die jongste wetenskap om jou vel goed te…
Juanita du Plessis, een van Suid-Afrika se mees geliefde sangeresse, is terug met ’n splinternuwe…
Posduif, die gewilde Afrikaanse musiekgroep, het weer ons land se radiogolwe laat vlam vat met…
Aanhouer wen Natasha Joubert is in 2020 as tweede prinses in die Mej Suid-Afrika- …
Die meeste van ons is mal daaroor om ’n splinternuwe paar wit "sneakers" aan te…
Deur Anys Rossouw Mooiweerdae en onweer-dae kom en gaan in elke mens se lewe. Die…
Hierdie webwerf gebruik koekies.