Hy was lid van die weermag, die veiligheidspolisie en die ANC se militêre vleuel, MK, en as daar iemand is wat weet hoe die land se binnegoed werk, is dit Neil de Beer, leier van die politieke party United Independent Movement (UIM).
Neil was Rian van Heerden se gas op Laataand by Rian, en hy het hard na die regering gekap, wat hy meen die land tot op die rand van ’n afgrond wanbestuur het.
“Die ANC het nie meer ’n konneksie met die man op straat nie,” sê Neil. Hy is bekommerd oor die ekonomie en wat misdaad aan die land doen en sê dit is tyd “om ontslae te raak van die hiënas”.
Neil was openlik oor sy tyd in die veiligheidspolisie en MK. Volgens hom was beide ewe skuldig aan die dade wat hulle gepleeg het. “Dis tyd dat ons praat,” het hy gesê. “My kinders gaan nie eet op die verlede nie.”
Neil sê die Nasionale Party én die ANC het hom oorrompel met hulle ideologie, maar nou staan hy by die woorde van Nelson Mandela: “As die ANC aan jou doen wat die apartheidsregering aan jou gedoen het, dan moet jy aan die ANC doen wat jy aan die apartheidsregering gedoen het.”
Die gesprek het gedraai na Neil se gesondheid. Hy het fase-4-long- en -lewerkanker, en hy het emosioneel geraak toe hy vertel dit neem steeds nie sy wil om te veg vir geregtigheid weg nie. “Ek gaan vir die res van my lewe baklei vir die mense van die land. Ek belowe dit.”
Jacques Pauw, ’n joernalis en skrywer van die topverkoper The President’s Keepers, was die verrassingsgas. Jacques en Neil het saamgestem dat Suid-Afrika baie potensiaal het, maar beide is gefrustreerd daarmee dat die mense wat hulle skuldig gemaak het aan, onder meer, staatskaping, nie gestraf word nie.
“Ons het goeie wetgewing, maar weet nie hoe om dit te gebruik nie,” sê Jacques. “Ons moet terugkeer na die rule of law. Daar is genoeg geld om die land weer op spoor te kry, maar dan sal ons misdaad op ’n heeltemal ander manier moet begin beveg. Ons moet in staat wees om mense hof toe te vat en skuldig te bevind.”
Neil het ten slotte ’n boodskap gehad vir almal wat ’n pad met kanker stap: “Ons moet ons kenne ophou. Ons het iets om te sê, ons het iets om te los, en ons het iets om voor te baklei. Ek gaan jou nog irriteer tot ek 93 jaar oud is,” het hy aan Rian belowe, waarop Rian geantwoord het: “Ek hoop so.”
Die volledige episode is op DStv Catch Up beskikbaar.
Laataand by Rian is op Dinsdae om 21:00 op kykNET (DStv-kanaal 144) en is ook op DStv Stream en Catch Up beskikbaar.