Ons het ’n dokter, ’n apteker én ’n fisioterapeut gevra hoe hulle wintershande hanteer.
Behandeling vir wintershande, soos ’n dokter dit doen
Dr. Corlene Odendaal, algemene praktisyn van Aliwal-Noord in die Karoo, se raad vir pernio:
’n Kortisooninspuiting
“Moenie skrik omdat jy kortisoon inkry nie. Dit is ’n veilige, langwerkende formule wat die inflammasie teëwerk en die ongemak drasties verlig. Maar, jy moet vroeg in die winter kom, voor jou vingers klaar rooi en teer is.”
Dit behoort jou deur die winter te dra, maar as die winter baie lank is kan dit nodig wees om die inspuiting te herhaal. As jy dus na twee tot drie maande sien jou vingers begin weer rooi en seer raak, gaan vir ’n tweede inspuiting.
Hou jouself warm – veral wanneer jy buite is
“Pernio ontwikkel wanneer jou yskoue hande en tone te vinnig warm word. Wanneer jy vanuit die koue binnenshuis gaan, word jou liggaam baie gou warm, wat jou are wyer maak. Die gevolg is dat baie bloed skielik na jou vingers en tone vloei – so skielik dat dit uit die fyner aartjies lek. Dit veroorsaak die inflammasie wat die jeuk-brand en rooiheid veroorsaak.
Die beste voorkoming is om jou hande en voete altyd egalig warm te hou sodat jy daardie opwarming wanneer jy van buite af binnetoe kom, minimaliseer.”
Dus: voor jy buitentoe gaan, moet jy alles doen wat jy kan om jouself warm te hou. Trek warm handskoene aan en dra goeie wolkouse om jou voete warm te hou. Dra ’n mus of ’n serp om jou ore en neus te beskerm.
Party mense raak snags baie koud. Slaap in warm nagklere, met lekker dik kouse, handskoene en ’n slaapmus. Gaan slaap met ’n warmwatersak – daar is deesdae elektriese sakkies beskikbaar. Of gebruik ’n ‘all-nighter‘ elektriese kombers, as jy kan.
Die geheim is louwarm water
“As jy van buite af inkom en jou hande en/of voete is baie koud, moet jy hulle baie geleidelik klimatiseer. Week die ledemate in water wat na jou gevoel net-net louwarm is. Die water moet nié te warm wees nie. Dus moet iemand anders nie besluit hieroor nie. Net jy weet wat is louwarm vir jou hande en voete.
Eers as jou hande en/of voete aan die louwarm water gewoond is, voeg jy ’n klein bietjie effens warmer water by om die temperatuur geleidelik op stoot. Die punt is dat jou tone en vingers stadig moet warm word – nooit vinnig nie.”
Selfhelp vir wintershande by jou apteek
’n Clicks-apteker van Durbanville, Kaapstad, sê jy kan jouself help, veral as jou wintershande nie te erg is nie. Haar raad is:
Anti-inflammatoriese salf
“Kom kry vir jou Thrombophob en wend dié anti-infammatoriese salf aan sodra jou vingers en/of tone rooi begin raak.”
Aspirien
“Een van die vernaamste redes vir wintershande is swak bloedsomloop, veral by seniors en mense wat sitwerk doen. Dit help dus om jou bloed te verdun, sodat dit makliker na die kleinste aartjies in jou vingers en tone kan vloei. Die oplossing hiervoor is ’n halwe dosis aspirien per dag, die hele winter deur.
Maar – baie belangrik – gesels met jou apteker voor jy aspirien vir jouself voorskryf, veral as jy diabetes, ’n harttoestand of allergie het of op chroniese medikasie is. Aspirien kan die werking van ander medikasie beïnvloed.”
Bietjie brandewyn … nie vir die keel nie
Jy drink dit nie. Jy smeer dit aan jou vingers en tone. Drankies – brandewyn of andersins – is nié doepa vir wintershande nie. Dit kan pernio vererger.
Raad vir wintershande van ’n fisioterapeut
Fisioterapeute kan jou ook met winershande help, veral as dit gaan oor swak bloedsomloop. Anneret Wolfaardt, ’n Kaapse fisioterapeut, se raad is die volgende:
Ken jy die oefeformule? Gebruik hom!
“Die beste raad is om jou sentrale bloedsirkulasie tiptop te hou. Hoe beter die bloedsirkuasie in jou romp is, hoe beter reguleer jou liggaam bloedvloei na jou tone, vingers en ore.”
Hoe kry jy dit reg?
Oefen elke dag vir twintig minute om jou bloedsomloop goed aan die gang te kry.
Maar jy moet hárd oefen, selfs al is jy bejaard. Oefen hard genoeg dat jou hartklop goed opgejaag word, want eers dan baat jy daarby, maar nie so hard dat jou hart skade ly nie. Daar is inderdaad ’n formule wat jou wys presies hoe hard jy moet oefen. Die geheime formule is “80% van 220 minus jou ouderdom.”
Vir iemand van 68 werk dit uit op 220-68=152; 80% daarvan is 121. Sy moet dus so hard oefen dat haar hart 121 slae per minuut haal, met ander woorde ’n polsslag van 30 in 15 sekondes. Onthou dat meer as dertig slae per minuut skadelik kan wees vir jou huidige vlak van fiksheid. Soos jy fikser raak, sal jy harder moet oefen om by 30 uit te kom.
• As jy 30 is, moet jy só oefen dat jou hart 38 slae in 15 sekondes haal
• Op 40 is jou mikpunt ’n polsslag van 36
• Op 50 is dit 34 hartsslae
• En op 60 is dit 32 slae in 15 sekondes
As jy regtig baie onfiks is, begin stadiger en verhoog jou telling geleidelik tot jy jou teiken bereik. Moenie jou syfer oorskry nie.
Keer wintershande met warm onderklere
“’n Tweede manier om te sorg dat die bloedvloei na jou hande en voete optimaal bly, is om te sorg dat jou lyf gemaklik warm is. Frokkies en langjannies van wol en katoen wat hitte teen jou lyf skep en hou, is uitstekend, of kyk na die lieflike nuwe materiaal wat vir bergklimmers ontwikkel is. Dit is dun sodat jy gemaklik voel, en haal asem sodat jy jou nie nat sweet nie, selfs al oefen jy.”
Lees Meer
