Deur Salome Delport
Jig (gout in Engels) is ’n spesifieke soort inflammasie wat deur uriensuurkristalle gesneller word. Dit tas meestal jou groottoon se basisgewrig aan. Jig kan met artritis verwar word maar daar is vier groot verskille tussen die twee toestande:
- Jig slaan binne ure toe, terwyl artritis meestal ’n chroniese toestand is wat oor maande opbou.
- Anders as artritis word jig deur sekere kosse gesneller.
- Jig is ’n inflammasie, sonder verwering van die gewrigte, terwyl artritis te doen het met gewrigte wat verweer is en pynlik been op been skuur.
- Jig kan redelik doeltreffend met jou dieet beheer word, terwyl dieet slegs’n effense verskil aan artritis maak.
Die soorte kos wat jig sneller val in twee groepe: die wat uriensuur bevat en die wat purien bevat. Die liggaam breek puriene af na uriensuur.
Jou liggaam hou jou uriene deur ’n stelsel van buffers redelik suur. Die laer pH keer dat organismes daarin groei, en hou dus jou uriene steriel. Die probleem is dat jou dieet kan veroorsaak dat jou liggaam te veel uriensuur moet hanteer. Net soos sout in ’n sterk soutoplossing kan uitsak, vorm die oormaat uriensuur naderhand kristalle. Hierdie kristalle is geneig om in die gewrigte neer te slaan, waar hulle dan inflammasie en daardie pynlike, rooi jiggewrigte veroorsaak.
Daar is dus twee maniere om uriensuur laag te hou en só jig te keer, naamlik deur:
- Minder kos te eet wat ryk aan puriene is wat afbreek na uriensuur
- Minder kosse te eet wat uriensuur veroorsaak
Watter kosse veroorsaak jig?
- Orgaanvleis: Lewer, niertjies, skilpadjies, lewer in netvet, niertjie-en-biefstuk-pasteitjies, hoenderlewertjies, lewerpatee, afval.
- Alkohol: Vermy wyn van enige soort tydens ’n aanval. As die aanval bedaar het, kan jy ’n maksimum van een sopie wyn per dag drink. Maar as dit die jig weer sneller, is jy beter af sonder alkohol.
- HFCS (high fructose corn syrup): Dit kom veral in gekoopte soetgoed en drinkgoed voor. Jy sal die etiket moet bestudeer om HFCS op te spoor.
- Fruktose: Hierdie vrugtesuiker word dikwels as alternatief vir suiker gebruik – en kan noudat ons suikerbelasting het toenemend gebruik word. Hoe weet jy kos bevat fruktose? Kyk op die etiket. Dit word soms ook as ’n suikeralternatief gebruik in kos vir diabete.
- Te veel vrugte: Die maksimum vrugte is twee klein vrugte – elkeen so groot soos ’n tennisbal – per dag. As jy steeds jig kry, moet jy sorg vir vyf porsies groente per dag. Onthou, droëvrugte tel ook as vrugte. Elke pruimedant en gedroogde perske of peer tel as ’n halwe vrug.
- Vrugtesap: Ook alles wat met vrugtesap of vrugtesap-konsentraat versoet is. Kyk op die etikette van veral gesondheidskosse, asook melkdrankies en versoete jogurt. Dit gebruik dikwels vrugtesap as ‘natuurlike’ versoeter.
- Te veel rooivleis: Soos bees, skaap en vark.
- Te veel vis en skulpvis: Ook vissmeer. Selfs tuna en sardiens kan probleme gee. Toets en kyk of dit jig by jou sneller.
- Te veel sout: Sny op sout, soutsmere en vleissous.
- Te veel suiker: Minder suiker is altyd beter. Kies nagereg en gebak soos beskuit en melktert wat minder suiker bevat, eerder as iets soos fudge wat byna net uit suiker bestaan.
Lees ook: Belangrike dinge wat jy oor beroertes moet weet
Kosse wat jig keer
- Koffie kan help om jig te keer – maar ook nie ’n oormaat daarvan nie.
- Witvis soos stokvis en hoender – omdat jy minder rooivleis eet.
- Laevetmelk, jogurt – omdat jy minder vette inneem.
Is daar medikasie vir jig?
Ja, daar is. Dit is baie doeltreffend, maar dit het ook nadele. Hou die medikasie vir noodgevalle en vermy liewer die kos wat jig veroorsaak. Onthou, uriensuur beskadig jou gewrigte, al is die vlakke aanvanklik so laag dat jy nie pyn ervaar nie.
Gebruik jou eie goeie oordeel: dit is net so nadelig om jig onbehandeld te laat. As jy chronies jig het, gaan spreek jou dokter en kry medikasie. Dit is die beste vir jou gewrigte. Jy sal in elk geval saam met die medikasie steeds kos wat jig veroorsaak moet uitsny.
Lees ook: Altyd moeg? Dís dalk hoekom
Ander raad vir jig
Sekere mense is meer geneig tot jig. Kyk na die lysie hieronder. Party faktore is onder jou beheer, ander nie. Jy kan jou kanse op jig – en veral op ’n volgende aanval – verminder deur soveel as moontlik van hierdie probleme uit te sorteer.
- Oorgewig – veral as jy ’n appelfiguur het
- Hoë bloeddruk
- Insulienweerstandigheid, vroeë diabetes en diabetes
- Daaglikse gebruik van aspirien
- Nierprobleme
- Drankgebruik
- Familiegeskiedenis. Jy kan niks hieraan doen nie, maar dit is juis vir jou belangriker om kos wat uriensuur veroorsaak van jongs af te beperk.
Lees Meer
